ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်း 2020

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုမှ ပေါက်ဖွားလာသော ထူးခြားသောအခြေအနေများကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် နှစ်စဉ် IEA Global Energy Review သည် 2020 ခုနှစ်မှ ယနေ့အထိ ဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှုများကို အချိန်နှင့်တပြေးညီ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်းနှင့် ကျန်တစ်နှစ်အတွက် ဖြစ်နိုင်သောလမ်းညွှန်ချက်များကို ထည့်သွင်းရန် ၎င်း၏လွှမ်းခြုံမှုကို တိုးချဲ့ခဲ့သည်။

လောင်စာနှင့်နိုင်ငံအလိုက် 2019 စွမ်းအင်နှင့် CO2 ထုတ်လွှတ်မှုဒေတာကို ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းအပြင်၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာစွမ်းအင်ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်း၏ ဤကဏ္ဍအတွက် ကျွန်ုပ်တို့သည် လွန်ခဲ့သောသုံးလအတွင်း နိုင်ငံနှင့်လောင်စာဆီအသုံးပြုမှုကို ခြေရာခံပြီး လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကဲ့သို့သော အချို့ကိစ္စများတွင် အချိန်နှင့်တပြေးညီ လုပ်ဆောင်ထားပါသည်။ခြေရာခံခြင်းအချို့ကို အပတ်စဉ် ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ပါမည်။

ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် စွမ်းအင်ဆိုင်ရာ မသေချာမရေရာမှုများသည် ကျန် 2020 ခုနှစ်များအတွင်း မကြုံစဖူးပင်ဖြစ်ပါသည်။ထို့ကြောင့် ဤခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုသည် 2020 ခုနှစ်တွင် စွမ်းအင်အသုံးပြုမှုနှင့် CO2 ထုတ်လွှတ်မှုတို့အတွက် ဖြစ်နိုင်ခြေလမ်းကြောင်းကို ဇယားကွက်သာမကဘဲ ကွဲပြားသောရလဒ်များဆီသို့ ဦးတည်သွားစေနိုင်သည့် အချက်များစွာကိုလည်း မီးမောင်းထိုးပြပါသည်။ကျွန်ုပ်တို့သည် ဤရာစုနှစ်တွင်တစ်ကြိမ် အကျပ်အတည်းကို မည်ကဲ့သို့ လမ်းညွှန်ရမည်ကို အဓိကသင်ခန်းစာများ ရေးဆွဲထားပါသည်။

လက်ရှိ Covid-19 ကပ်ရောဂါသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေး အကျပ်အတည်းအားလုံးထက် ပိုများသည်။ဧပြီလ ၂၈ ရက်နေ့အထိ ရောဂါကူးစက်ခံရသူ ၃ သန်းကျော်ရှိပြီး ဖျားနာမှုကြောင့် သေဆုံးသူ ၂၀၀၀၀၀ ကျော်ရှိနေပြီဖြစ်သည်။ဗိုင်းရပ်စ်ပြန့်ပွားမှုကို နှေးကွေးအောင် ကြိုးပမ်းမှု၏ အကျိုးဆက်အနေဖြင့် ကန့်သတ်ထိန်းချုပ်မှုဆိုင်ရာ စွမ်းအင်အသုံးပြုမှု ဝေစုသည် မတ်လလယ်တွင် ၅ ရာခိုင်နှုန်းမှ ဧပြီလလယ်တွင် ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းသို့ ခုန်တက်သွားသည်။ဥရောပနိုင်ငံအများအပြားနှင့် အမေရိကန်တို့သည် မေလတွင် စီးပွားရေး၏အစိတ်အပိုင်းများကို ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ရန် မျှော်လင့်ထားသောကြောင့် ဧပြီလသည် အပြင်းထန်ဆုံးသောလဖြစ်နိုင်သည်။

ကျန်းမာရေးအပေါ် ချက်ခြင်းအကျိုးသက်ရောက်မှုအပြင် လက်ရှိအကျပ်အတည်းသည် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး၊ စွမ်းအင်အသုံးပြုမှုနှင့် CO2 ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုများအတွက် အဓိကဂယက်ရိုက်ခတ်မှုများရှိသည်။ဧပြီလလယ်ပိုင်းအထိ ကျွန်ုပ်တို့၏ နေ့စဉ်ဒေတာကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာကြည့်ရာ အပြည့်အဝ lockdown တွင်ရှိသော နိုင်ငံများသည် တစ်ပတ်လျှင် စွမ်းအင်လိုအပ်ချက်တွင် ပျမ်းမျှ 25% ကျဆင်းမှုနှင့် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း lockdown တွင်ရှိသော နိုင်ငံများတွင် ပျမ်းမျှ 18% ကျဆင်းကြောင်း ပြသပါသည်။ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စွမ်းအင်လိုအပ်ချက်၏ သုံးပုံနှစ်ပုံကျော်ကို ကိုယ်စားပြုသည့် ဧပြီလ 14 ရက်နေ့အထိ နိုင်ငံပေါင်း 30 အတွက် စုဆောင်းထားသော နေ့စဉ်ဒေတာသည် ဝယ်လိုအား ကျဆင်းမှုသည် ကြာချိန်နှင့် တင်းကြပ်မှုအပေါ် မူတည်ကြောင်း ပြသပါသည်။

ဥရောပ၊ မြောက်အမေရိကနှင့် အခြားနေရာများတွင် ချုပ်နှောင်မှုအစီအမံများကို ပြဋ္ဌာန်းထားသောကြောင့် သက်ရောက်မှုအများစုကို မတ်လတွင် ခံစားခဲ့ရပြီး 2020 ခုနှစ် ပထမသုံးလပတ်တွင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာစွမ်းအင်လိုအပ်ချက် 3.8% ကျဆင်းသွားသည်။

• ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကျောက်မီးသွေးဝယ်လိုအားသည် အပြင်းထန်ဆုံးဖြစ်ပြီး ၂၀၁၉ ခုနှစ် ပထမသုံးလပတ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက 8% နီးပါး ကျဆင်းခဲ့သည်။ ဤကျဆင်းမှုကို ရှင်းပြရန် အကြောင်းရင်းသုံးချက် ပေါင်းစပ်ထားသည်။ကျောက်မီးသွေးအခြေခံစီးပွားရေးဖြစ်သော တရုတ်နိုင်ငံသည် ပထမသုံးလပတ်တွင် Covid-19 ဒဏ်အခံရဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သည်။အခြားနေရာများတွင် စျေးပေါသောဓာတ်ငွေ့နှင့် ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်များတွင် ဆက်လက်ကြီးထွားလာမှုကို စိန်ခေါ်နေသည့် ကျောက်မီးသွေး၊ရာသီဥတုအေးပြီး ကျောက်မီးသွေးအသုံးပြုမှုကိုလည်း ကန့်သတ်ထားသည်။
• ကမ္ဘာ့ရေနံဝယ်လိုအား၏ 60% နီးပါးရှိသည့် ရွေ့လျားသွားလာမှုနှင့် လေကြောင်းဆိုင်ရာ ကန့်သတ်မှုများကြောင့် ပထမသုံးလပတ်တွင် ရေနံဝယ်လိုအား 5% နီးပါး ကျဆင်းခဲ့သည်။မတ်လကုန်တွင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကုန်းလမ်းသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလှုပ်ရှားမှုသည် 2019 ပျမ်းမျှအောက် 50% နှင့် လေကြောင်း 60% အောက်တွင်ရှိသည်။
• ဓာတ်ငွေ့အခြေခံစီးပွားရေးများသည် 2020 ခုနှစ် ပထမသုံးလပတ်တွင် ပြင်းပြင်းထန်ထန် မထိခိုက်နိုင်သောကြောင့် ဓာတ်ငွေ့ဝယ်လိုအားအပေါ် ကူးစက်ရောဂါ၏ သက်ရောက်မှုမှာ အလယ်အလတ်ထက် 2% ဝန်းကျင်ဖြစ်သည်။
• ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်များသည် ပိုမိုကြီးမားသောတပ်ဆင်စွမ်းရည်နှင့် ဦးစားပေးပေးပို့မှုတို့ကြောင့် ဝယ်လိုအားတိုးတက်မှုကို မြှင့်တင်ပေးသည့် တစ်ခုတည်းသောအရင်းအမြစ်ဖြစ်သည်။
• ပါဝါရောနှောမှုအပေါ် သက်ရောက်မှုများနှင့်အတူ lockdown အစီအမံများကြောင့် လျှပ်စစ်လိုအပ်ချက် သိသိသာသာ လျော့ကျသွားခဲ့သည်။နိုင်ငံအများအပြားတွင် လူနေအိမ်ဝယ်လိုအား မြင့်တက်မှုသည် စီးပွားရေးနှင့် စက်မှုလုပ်ငန်းလည်ပတ်မှု လျှော့ချခြင်းကြောင့် ပမာဏထက် များစွာသာလွန်နေသောကြောင့် နိုင်ငံအများအပြားတွင် အလုံးစုံသော့ခတ်မှုကာလများအတွင်း လျှပ်စစ်လိုအပ်ချက် 20% သို့မဟုတ် ထို့ထက်ပို၍ ကျဆင်းခဲ့သည်။ရက်သတ္တပတ်များအတွင်း ဝယ်လိုအား၏ပုံသဏ္ဍာန်သည် ကြာရှည်သောတနင်္ဂနွေနေ့နှင့်တူသည်။ဝယ်လိုအား လျော့ချခြင်းသည် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ပေးဝေမှုတွင် ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲ ပစ္စည်းများ၏ ဝေစုကို ရုတ်သိမ်းစေခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏ ထုတ်လုပ်မှုသည် ဝယ်လိုအားကြောင့် ကြီးမားသော ထိခိုက်မှု မရှိသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ကျောက်မီးသွေး၊ ဓာတ်ငွေ့နှင့် နျူကလီးယားစွမ်းအင်အပါအဝင် အခြားလျှပ်စစ်ဓာတ်အား အရင်းအမြစ်အားလုံးအတွက် ဝယ်လိုအား ကျဆင်းခဲ့သည်။

တစ်နှစ်ပြည့်ကိုကြည့်ပါ၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ရွေ့လျားသွားလာမှုနှင့် လူမှုရေးနှင့် စီးပွားရေးလုပ်ဆောင်မှုအပေါ် လပေါင်းများစွာ ကန့်သတ်ချက်များကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ကျယ်ပြန့်သော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဆုတ်ယုတ်မှု၏ စွမ်းအင်သက်ရောက်မှုများကို တိုင်းတာသည့် မြင်ကွင်းတစ်ခုကို စူးစမ်းရှာဖွေပါသည်။ဤအခြေအနေတွင်၊ ပိတ်ဆို့ခြင်း ဆုတ်ယုတ်မှု၏ နက်နဲသောနေရာမှ ပြန်လည်နာလန်ထမှုသည် တဖြည်းဖြည်းသာဖြစ်ပြီး မက်ခရိုစီးပွားရေးမူဝါဒ ကြိုးပမ်းမှုများကြားမှ စီးပွားရေးလုပ်ဆောင်မှုတွင် ကြီးမားသောအမြဲတမ်းဆုံးရှုံးမှုဖြင့် လိုက်ပါသွားပါသည်။

ထိုသို့သော အခြေအနေမျိုး၏ ရလဒ်မှာ စွမ်းအင်လိုအပ်ချက်မှာ ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် နှစ် 70 အတွင်း အကြီးဆုံးဖြစ်ပြီး စွမ်းအင်လိုအပ်ချက်မှာ 6% ကျုံ့သွားခြင်းဖြစ်သည်။2020 တွင် Covid-19 ၏ သက်ရောက်မှုသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စွမ်းအင်လိုအပ်ချက်အပေါ် 2008 ဘဏ္ဍာရေးအကျပ်အတည်း၏ သက်ရောက်မှုထက် ခုနစ်ဆကျော် ကြီးမားမည်ဖြစ်သည်။

လောင်စာအားလုံး ထိခိုက်လိမ့်မည်-

• ရေနံဝယ်လိုအားသည် တစ်နှစ်ပတ်လုံး ပျမ်းမျှအားဖြင့် 9% သို့မဟုတ် 9 mb/d ကျဆင်းသွားနိုင်ပြီး 2012 ခုနှစ်အထိ ဆီသုံးစွဲမှုအဆင့်သို့ ပြန်သွားနိုင်သည်။
• ကျောက်မီးသွေးဝယ်လိုအားသည် ယခုနှစ်အတွင်း လျှပ်စစ်ဓာတ်အား လိုအပ်ချက် ၅ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါး လျော့နည်းသွားသောကြောင့် အများစုမှာ ကျောက်မီးသွေးဝယ်လိုအား ၈ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းသွားနိုင်သည်။တရုတ်နိုင်ငံရှိ စက်မှုလုပ်ငန်းနှင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်လုပ်ခြင်းအတွက် ကျောက်မီးသွေးဝယ်လိုအား ပြန်လည်ရရှိခြင်းသည် အခြားနေရာများတွင် ပိုမိုကြီးမားသော ကျဆင်းမှုကို ထေ့နိုင်သည်။
• လျှပ်စစ်ဓာတ်အားနှင့် စက်မှုလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ အသုံးချမှုများအတွက် ၀ယ်လိုအား လျှော့ချခြင်းဖြင့် ပထမသုံးလပတ်ထက် တစ်နှစ်ပတ်လုံး ဓာတ်ငွေ့ဝယ်လိုအား ပိုမိုကျဆင်းနိုင်သည်။
• နိမ့်ကျတဲ့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား လိုအပ်ချက်ကို တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ နျူကလီးယား စွမ်းအင် လိုအပ်ချက်လည်း ကျဆင်းသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
• ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲ ၀ယ်လိုအားသည် လည်ပတ်မှုကုန်ကျစရိတ်နည်းပါးခြင်းနှင့် ဓာတ်အားစနစ်များစွာကို ဦးစားပေးသုံးစွဲနိုင်ခြင်းကြောင့် တိုးလာဖွယ်ရှိသည်။မကြာသေးမီက စွမ်းဆောင်ရည်တိုးတက်မှု၊ 2020 တွင် အွန်လိုင်းတွင်လာမည့် ပရောဂျက်အသစ်အချို့သည်လည်း ထုတ်လုပ်မှုကို မြှင့်တင်မည်ဖြစ်သည်။

ကျွန်ုပ်တို့၏ခန့်မှန်းချက်အရ 2020 ခုနှစ်အတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာလျှပ်စစ်ဓာတ်အားလိုအပ်ချက်သည် အချို့ဒေသများတွင် 10% လျော့ချခြင်းဖြင့် 5% ကျဆင်းသွားသည်။ကာဗွန်နည်းသောရင်းမြစ်များသည် ကျောက်မီးသွေးသုံး ထုတ်လုပ်မှုကို တစ်ကမ္ဘာလုံးထက် ကျော်လွန်နိုင်ပြီး 2019 ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ထားသော ခဲဓာတ်ကို တိုးချဲ့မည်ဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ CO2 ထုတ်လွှတ်မှုသည် 8% သို့မဟုတ် 2.6 ဂစ်ဂါတန် (Gt) နီးပါး လွန်ခဲ့သည့် 10 နှစ်က အဆင့်သို့ ကျဆင်းသွားဖွယ်ရှိသည်။ထိုကဲ့သို့ တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် လျှော့ချခြင်းသည် အကြီးမားဆုံးဖြစ်ပြီး၊ ကမ္ဘာ့ဘဏ္ဍာရေးအကျပ်အတည်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် ယခင်စံချိန်တင် 0.4 Gt လျော့ချမှုထက် ခြောက်ဆ ပိုမိုကြီးမားမည်ဖြစ်ပြီး၊ ကုန်ဆုံးချိန်မှစ၍ ယခင်လျှော့ချမှုအားလုံး၏ ပေါင်းစပ်စုစုပေါင်းထက် နှစ်ဆပိုများမည်ဖြစ်သည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်၏သို့သော်လည်း ယခင်အကျပ်အတည်းများအပြီးတွင် ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှု ပြန်လည်ဦးမော့လာမှုသည် စီးပွားရေးပြန်လည်စတင်ရန် ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုလှိုင်းအား ပိုမိုသန့်စင်ပြီး ခံနိုင်ရည်ရှိသော စွမ်းအင်အခြေခံအဆောက်အအုံအတွက် ရည်စူးထားခြင်းမရှိပါက ကျဆင်းမှုထက် ကြီးမားနိုင်သည်။